Na petom kilometru od Sokobanje, kod Trebičke česme, put se odvaja za manje poznatu, ali veoma značajnu, živopisnu banju Jošanicu. Ona se nalazi u severo-zapadnom delu Sokobanjske kotline, izmedju zapadnih ogranaka Rtnja i istočnih padina planine Bukovika. Blagodeti njenih lekovitih voda koristili su stari Rimljani i svi oni koji su osvajali ove krajeve posle njih. Turci su je srušili do temelja za vreme svog povlačenja, tako da je dugo ostala neotkrivena i nepoznata. Za oživljavanje ove banje vezane su mnoge priče, legende, verovanja, ali i mukotrpni napori meštana da ubede nadležne u značaj i blagotvorno delovanje njenih izvora.

Banja Jošanica

Do sada nije bilo nekih značajnijih proučavanja i valorizovanja ovog prirodnog lečiličta koje se još uvek nalazi u senci Sokobanje u čijoj se blizini nalazi.

Ovim tekstom sam pre svega hteo da ukažem na izuzetne prirodne potencijale Banje Jošanice (povoljna klima, termalni izvori, lekovito blato - peloid, atraktivna okolina), koji predstavljaju polaznu osnovu za razvoj turizma, kao i na neophodnost unapredjenja društvenog sektora turizma, kao i na neophodnost kreiranja kompleksnije turističke ponude, a sve u cilju intenzivnijeg razvoja turizma.

TURIZAM

Prirodne pogodnosti šire okoline Banje Jošanice predstavljaju osnovu za razvoj izletničkog turizma. Okolina Banje Jošanice bogata je šumom i u ovoj netaknutoj prirodi postoje idealne mogućnosti za aktivan odmor u prirodi i rekreaciju. Ovaj vid turizma pre svega je moguće aktivirati na lokalitetima Vrelo i Sokolovica.

Lekovite vode Banje Jošanice

Što se tice restoranskih kapaciteta u Banji Jošanici postoje dva restorana društvene ishrane - „Jošanica” i „Veljković“. S obzirom da gosti Banje Jošanice stanuju u privatnom sektoru, sa povećanjem turističkog prometa javila se potreba za izgradnjom restorana. Sa izgradnjom restorana „Jošanica” se počelo 1972. godine, a restoran gostima nudi bogat asortiman jela i pića. Pošto je u pitanju restoran u banjskom mestu čija je namena pre svega ishrana banjskih gostiju, velika pažnja se posvećuje pripremi dijetetskih jela, namenjenih gostima narušenog zdravlja.

Restoran Jošanica u svom sastavu ima: kuhinju, salu za ručavanje sa pomoćnim prostorijama, priručni magacin, ofis, terasu, kancelariju i dva sanitarna čvora. Restoran „Jošanica” u svom sastavu takodje obuhvata i recepciju preko koje je i posrednička delatnost kod prihvata banjskih gostiju od strane privatnih stanodavaca.

Restoran radi sezonski, medjutim zbog veličine sale i pogodnosti za različita slavlja, koristi se i van glavne sezone. Od skora je otvoren nov ugostiteljski objekat u privatnom vlasništvu - Veljković, koji takodje nudi gostima kompletan asortiman jela i pića.

Lokalitet Vrelo je udaljen od Banje Jošanice 6.5 km i do njega se stiže vijugavim šumskim putem. Ovaj prostor je idealan za jednodnevni izlet. Netaknuta priroda, čist vazduh, ovčarske kolibe i prostrane livade predtavljaju atraktivnost, naročito za posetioce iz velikih urbanih sredina. I na ovom lokalitetu su pronadjeni izvori tople i hladne mineralne vode. U neposrednoj blizini Banje Jošanice je i lokalitet „Sokolovica”, u atraktivnom prirodnom ambijentu i sa crkvom Sv.Jovana Glavoseka.

STANOVNIŠTVO

Sokobanjska kotlina je bila naseljena još u Rimskom periodu o čemu svedoče brojni ostaci materijalne kulture (vojna utvrdjenja, kupatila, grobnice, putevi). Period turske vladavine je na ovim prostorima obeležen burnim dogadjajima. Medjutim, intezivno naseljavanje na ovom prostoru bilo je tokom 19 veka, naročito u vreme Prvog srpskog ustanka.

Jošanica poseduje odredjenu atraktivnost, tako da je osim Sokobanje ona jedino mesto na teritoriji opštine Sokobanja koje belezi lagani porast broja stanovnika. Ovo naselje ima oko 1600 stanovnika. Inače od ukupno 1600 stanovnika na radno sposobne (izmedju 15 i 64 god.) otpada 68.8%, dok stanovništvo starije od 64 godine učestvuje sa 15.6% u ukupnom broju stanovnika.

Stanovništvo Jošanice se uglavnom bavi poljoprivredom. Osim jednog dela stanovništva, koje izdaje sobe turistima, ne postoji veće interesovanje za upotpunjavanjem turističke ponude. Medjutim, izgradnja hotelijerskih i restoranskih kapaciteta svakako bi doprinela zapošljavanju većeg broja stanovnika Jošanice u tercijalnim delatnostima i u velikoj meri bi uticala na povećanje interesovanja za razvoj turizma.

Crkvica

Tako je tek 1962. godine, na temeljima starog kupatila iz 1905. godine sagrađena današnja banja, sa nekoliko izvora i kupatila, čija voda dostiže do 35 stepeni.
Svedok burnih vremena kroz koje je prolazilo ovo ljupko selo i banja na padinama Bukovika, je mala crkva posvećena Uspenju Svete Bogorodice, podignuta u četrnaestom veku, najstarija u ovom kraju. Sačuvana je najviše zahvaljujući čvrstim, debelim zidovima, koji se nisu mogli lako porušiti, tako da se na živopisu i danas nalaze tragovi dima, koji je obavijao crkvu posle nekoliko paljevina. Više puta obnavljan je krov, ikonostas i ostali delovi od drveta, ali su zidovi sa prozorima-puškarnicama odoleli svim rušenjima. Sa spoljne strane prozori podsećaju na male proreze u zidu, kroz koje je vršeno osmatranje, a njihova širina se u unutrašnjosti znatno uvećava, da bi se moglo rukovati oružjem i osmatrati na više strana.

Da bi izgledala što niža i bila što manje uočljiva, jednim delom je ukopana u zemlju, tako da se stepenici nalaze sa unutrašnje strane. Iako se nalazi na podbarnom zemljištu, blizu potoka, dobro izgrađeni i duboko ukopani temelji učinili su da do danas zadrži svoj prvobitni izgled. U selu ćete čuti i legendu o prelasku crkve sa jedne na drugu stranu puta. Ovo se danas objašnjava time što je u davnašnja vremena put išao pored potoka, ispod crkve, a današnji, novi premešten je iznad crkve.

Crkva Uspenja Svete Bogorodice nalazi se odmah pored nove crkve i nedaleko od starog crkvenog konaka, u kome postoji mala zavičajna postavka muzejskih eksponata. Nažalost, zgrada je u veom lošem stanju, pa su posete odložene za neka bolja vremena.

ZDRAVSTVO

Analizom prirodnih potencijala Banje Jošanice, navedeno je da ona raspolaže termomineralnim izvorima, povoljnim klimatskim karakteristikama i lekovitim blatom (peloidom). Na bazi ovih elemenata razvio se zdravstveni turizam koji trenutno predstavlja dominantan vid turizma u ovoj banji.

Lečenje u banji se odvija pod stalnim nadzorom lekara, a terapijski tretmani koji se u njoj primenjuju su:- balneo-terapija - fango-terapija.- kreno-terapija - peloidna-terapija

      Indikacije za lečenje u Banji Josanici su sledeće:

    * Stomačna oboljenja:
    * čir na želucu i dvanaestopalačnom crevu,
    * hronično zapaljenje želuca i spušten želudac,
    * oboljenja tankog i debelog creva,
    * stanje posle preležane zutice,
    * oboljenja mokraćnih i genitalnih organa,
    * pesak i kamen u bubregu,
    * zapaljenje bubrega i bešike,
    * oboljenja prostate,
    * zapaljenja jajnika,

      Reumatična oboljenja:

    * stanje posle reumaticne groznice,
    * hronicni i inflamatorni reumatizam,
    * degenerativni reumatizam (artoze, spondiloze),
    * ekstra artikularni reumatizam,
    * posledice trauma i ratnih ranjavanja,
    * oslabljenja cirkulacija krvi,

      Ostala oboljenja:

    * šećerna bolest,
    * anemija i snižen krvni pritisak,
    * neuroze,
    * klimatske tegobe,
    * kožne bolesti.

      Kontraindikacije:

    * akutna oboljenja kože, disajnih organa i zglobova;
    * bronhijalna astma u akutnom i težem stanju;
    * tuberkuloza na bilu kom delu tela.

 

Dakle, Banju Jošanicu odlikuju izuzetna lekovita svojstva koja čine polaznu osnovu za razvoj savremenijeg zdravstvenog turizma. Za njegov intenzivan razvoj neophodna je pre svega adaptacija terapijskog bloka (na prvom mestu sale za peloidnu terapiju) i izgradnja stacionara.